Hoe jouw voedselkeuzes bijdragen aan een ecologische samenleving

Steeds meer boeren maken een eind aan praktijken die mens, dier en natuur uitputten. Zij kiezen voor biologische, biodynamische of regeneratieve landbouw: vormen van landbouw die draaien om samenwerken met de natuur en het volgen van haar wijsheid. Zodat we, terwijl we gezond voedsel produceren, de aarde kunnen herstellen.

Het belangrijkste verschil met conventionele landbouw is dat biologische, biodynamische en regeneratieve boeren géén kunstmest of chemische bestrijdingsmiddelen gebruiken. Dit is van levensbelang voor de gezondheid van mens, dier en natuur. Pesticiden vervuilen namelijk de bodem en het grondwater, maar zijn ook schadelijk en zelfs dodelijk voor insecten en andere dieren in de omgeving. Daarbij komt dat landbouwgif steeds vaker in verband wordt gebracht met gezondheidsproblemen bij mensen, zoals de ziekte van Parkinson.

Ook monoculturen, waarbij op een stuk land slechts één gewas wordt verbouwd, zijn op ecologische boerderijen afwezig. In plaats daarvan staan de akkers vol verschillende gewassen, die allemaal andere voedingsstoffen uit de bodem halen en eraan teruggeven en tegelijkertijd allerlei wezens aantrekken, zoals vogels, insecten, egels, konijnen, padden en herten.

Nu denk je misschien: met zoveel leven blijft er vast geen oogst over. Het tegendeel is echter waar. Natuurlijk eten sommige soorten, zoals slakken en bladluizen, een deel van de oogst op. Maar deze dieren zijn op hun beurt weer voedsel voor andere wezens, zoals vogels en lieveheersbeestjes. Kortom: door een grote verscheidenheid aan gewassen te verbouwen, trekken ecologische boeren een grote hoeveelheid dieren en insecten aan, die elkaar oppeuzelen en zo een plek creëren die ieder jaar evenwichtiger, gezonder en productiever wordt. Zonder dat daar één chemisch stofje bij komt kijken. Met als resultaat: gifvrije, veerkrachtige en voedingsrijke gewassen waar zowel de natuur als onze darmen heel blij van worden.

Ook jij kunt meebouwen aan dit ecologische voedselsysteem, en daarmee aan een samenleving waarin ecologie centraal staat. Bijvoorbeeld door een biologische boerenmarkt te bezoeken of door in je gemeenschap een burgerboerderij te starten (hoe je dat doet, lees je in De groene actiegids). Maar ook met onderstaande checklist om je koelkast te vergroenen maak je een verschil:

• Maak een boodschappenlijstje. Dit klinkt misschien als een open deur, maar door goed voorbereid naar de supermarkt te gaan voorkom je dat je dingen in huis haalt die je niet nodig hebt. En dus verspil je minder voedsel.


• Koop de dirty dozen biologisch. Sommige groenten en fruit bevatten meer resten van pesticiden dan anderen; deze worden de ‘dirty dozen’ genoemd. De lijst kan per jaar verschillen. Op volgorde van meest naar minder vervuild gaat het in 2024 om: aardbeien, spinazie, boerenkool, druiven, perziken, peren, nectarines, appels, paprika’s en rode pepers, kersen, blauwe bessen en sperziebonen. Koop deze producten in elk geval biologisch.


• Volg de seizoenen. Seizoensgebonden producten zijn over het algemeen verser, duurzamer en goedkoper. Dus ga in januari voor pompoenen, in april voor andijvie, in juli voor aardbeien en in oktober voor peren.


• Eet minimaal 80 procent plantaardige en maximaal 20 procent dierlijke producten. Dit is in overeenstemming met het Planetary Health Diet: een dieet waarvan de balans tussen plantaardig en dierlijk zodanig is dat de Aarde het kan dragen als de hele wereldbevolking zo zou eten. 


• Omarm verpakkingsvrij. Bij steeds meer winkels kun je pasta, rijst, granen, noten en schoonmaakmiddelen onverpakt krijgen. Op Zero Waste Nederland vind je een kaart met zero waste-winkels.


• Word lid van een ecologische CSA-boerderij bij jou in de buurt. Dit zijn plekken waar je – als lid – elke week een groentepakket mag komen ophalen. Inmiddels vind je in Nederland ruim honderd CSA’s en zijn in heel Europa honderdduizenden mensen aan CSA’s verbonden. Meestal produceren ze groenten, kruiden, fruit en eieren, maar er zijn ook CSA’s op het gebied van brood, zuivel en vlees. Je vindt ze via We Are The ReGeneration in Nederland en CSA-Netwerk in België.  

Bovenstaande tekst komt uit het boek ‘De groene actiegids’ van Nadine Maarhuis. In dit boek vind je talloze stappenplannen om aan de slag te gaan met biodiversiteit, consuminderen, natuuronderwijs, ecologische landbouw en meer. Het boek is zowel online als in je lokale boekhandel verkrijgbaar.