De verborgen watervoetafdruk van je voedsel

woensdag 09 oktober 2024

Wanneer jij aan het genieten bent van jouw heerlijk bereide avondeten, besef jij je misschien niet dat er liters water schuilgaan achter dat eten. Niet in je glas, maar in de productie van dat voedsel. Dit noemen we de "watervoetafdruk". En hoewel we allemaal weten dat de kraan niet onnodig mag blijven lopen, zit de echte waterverbruiker vaak verborgen in ons dagelijkse eten.

Tijd om eens dieper te duiken in het watergebruik en de bijbehorende voetafdruk. Want ja, zelfs als vegetariër maak je keuzes die de watervoetafdruk van je dieet flink kunnen beïnvloeden.

Wat is een watervoetafdruk?

De watervoetafdruk verwijst naar de totale hoeveelheid water die nodig is om een bepaald product te produceren, van het begin tot het eind. Dit omvat alles van het water dat gewassen nodig hebben om te groeien, tot het water dat tijdens verwerking en transport wordt gebruikt. En geloof het of niet, zelfs je dagelijkse kopje koffie heeft een watervoetafdruk van wel 140 liter water per kopje! Dat water is niet in je koffie zelf te vinden, maar is nodig geweest om de koffiebonen te telen en te verwerken.

Groenten en fruit: dorstig, maar slim kiezen helpt

Laten we beginnen met de basis van veel vegetarische gerechten: groenten en fruit. Over het algemeen hebben plantaardige producten een veel kleinere watervoetafdruk dan dierlijke producten. Maar zelfs binnen de groenten- en fruitwereld zijn er grote verschillen. Een kilo tomaten kost bijvoorbeeld ongeveer 214 liter water om te produceren. Courgettes doen het nog beter met zo'n 240 liter per kilo.

Maar dan zijn er de meer dorstige opties: avocado’s en noten bijvoorbeeld. Voor een enkele avocado kan tot wel 320 liter water nodig zijn! En noten, zoals amandelen, hebben een nog grotere voetafdruk. Amandelen vereisen gemiddeld 4.000 liter water per kilo, vooral omdat ze vaak in droge gebieden worden geteeld waar intensieve irrigatie nodig is. Dus, ook als vegetariër is het slim om hier bewust mee om te gaan.

Peulvruchten: waterkampioenen

Wil je echt je watervoetafdruk verkleinen? Dan zijn peulvruchten je beste vrienden. Bonen, linzen, kikkererwten—ze zijn niet alleen rijk aan eiwitten, maar ook extreem water-efficiënt. Voor een kilo linzen is slechts 50 liter water nodig. Dat is vele malen minder dan zelfs de meeste groenten! Bovendien leveren ze veel voedingsstoffen en zijn ze enorm veelzijdig in de keuken.

Kikkererwten zijn ook een goede keuze, met een watervoetafdruk van ongeveer 300 liter per kilo. Dit maakt hummus niet alleen een heerlijke, maar ook een duurzame snack. Een simpele tip voor de bewuste eter: vervang die dorstige avocado eens door hummus op brood. Net zo lekker, maar beter voor de planeet!

Vleesvervangers: een waterbewuste keuze?

Een ander interessant alternatief zijn vleesvervangers, zoals tofu, tempeh of producten op basis van lupine. Deze hebben over het algemeen een lagere watervoetafdruk dan vlees, maar het verschil tussen vervangers kan soms groot zijn.

Tofu, bijvoorbeeld, heeft een watervoetafdruk van ongeveer 2.000 liter per kilo – een stuk minder dan dierlijke producten, maar hoger dan sommige peulvruchten. Tempeh, een gefermenteerd product gemaakt van sojabonen, doet het iets beter met ongeveer 1.500 liter water per kilo.

Daarnaast zijn er steeds meer plantaardige eiwitalternatieven op de markt die gebruik maken van ingrediënten als lupine of veldbonen. Deze hebben vaak een lagere watervoetafdruk dan traditionele soja- of graanproducten, mede omdat ze in Europa worden geteeld, waardoor er minder irrigatie nodig is. Het is de moeite waard om eens nieuwe vleesvervangers uit te proberen en te kiezen voor opties die dichtbij huis worden geproduceerd.

Kleine aanpassingen, grote impact

Kortom, zelfs binnen een vegetarisch dieet kun je veel doen om je watervoetafdruk te verkleinen. Plantaardige producten hebben meestal een kleinere watervoetafdruk dan dierlijke, maar ook onder de groenten en vleesvervangers zijn er grote verschillen. Peulvruchten zijn vaak de betere keuze als het gaat om water-efficiëntie, terwijl avocado's en noten behoorlijk veel dorst kunnen hebben.

Door bewuste keuzes te maken en bijvoorbeeld wat vaker voor linzen of kikkererwten te kiezen, kun je jouw bijdrage aan waterbesparing vergroten. Want hoewel je je kraan misschien dichtdraait tijdens het tandenpoetsen, zit het echte watergebruik vaak verscholen in wat je op je bord legt.

Is deze informatie over het waterverbruik van jouw favoriete groente of fruit nieuw?

Laat het ons weten via een link in onze reactie, op Facebook of op Instagram. We zijn benieuwd!

Beeld: Unsplash

bronnen:

Hoekstra, A.Y., & Mekonnen, M.M. (2012). The water footprint of humanity. Proceedings of the National Academy of Sciences.

Mekonnen, M.M., & Hoekstra, A.Y. (2011). The green, blue and grey water footprint of crops and derived crop products. Hydrology and Earth System Sciences.

The Water Footprint Network (2020). Water footprint statistics and information on various food products.

Ercin, A.E., Aldaya, M.M., & Hoekstra, A.Y. (2011). The water footprint of soy milk and soy burger and equivalent animal products. Value of Water Research Report Series.