Ooit aten we dieren: klimaatverandering in Groenland

In geen enkel ander land is de opwarming van de aarde zo duidelijk voelbaar en meetbaar als in Groenland. Op het enorme eiland voltrekken de klimaatopwarmingen zich twee keer zo snel als in andere, niet-arctische gebieden. Ieder jaar slinkt er een hoeveelheid Groenlands ijs die te vergelijken is met de complete hoeveelheid ijs in de Alpen, en aan de oostkust van Zuid-Groenland is het ijs in vijf jaar meer dan tien meter gesmolten. De bewoners van het grote eiland moeten zich razendsnel aanpassen aan hun veranderende omgeving. Roanne van Voorst, bekend van het boek 'Ooit aten we dieren', woonde een tijd op Groenland om onderzoek te doen naar de klimaatverandering in Groenland. Zij vertelt hoe voelbaar de verandering daar was.

Klimaatverandering in Groenland
Toen ik de eerste keer onderzoek deed naar de consequenties van klimaatveranderingen voor Inuit-jagers in Groenland, was ik net twintig. Ik voerde het onderzoek in mijn eentje uit. Het dorp waar ik zes maanden zou blijven lag op een klein eiland in de Noord-Atlantische Zee, en werd bevolkt door een stuk of tachtig mannelijke en vrouwelijke jagers en vissers. Ik nam mijn intrek in een klein, houten huisje dat al tijden leegstond omdat mijn buren het te slecht geïsoleerd vonden – te koud. Het was winter: de zon kwam maanden niet op, en het was altijd tussen de min tien en de min dertig graden.

Veranderingen
Dat het ooit nog kouder was geweest, daar kon ik me destijds niet veel bij voorstellen. Toch was het zo, vertelden mijn buren me. De temperatuur van de zee en lucht was de afgelopen jaren gestegen, en steeds meer kleine stukken ijs brokkelden de Groenlandse zee in. Het weer sloeg vaker en sneller om dan vroeger, en in hun kleine motorbootjes voelden de jagers uit mijn dorp zich de laatste jaren vaak onzeker. Ze durfden er niet meer op uit, en daarom leden zij en hun gezinnen honger: een grote supermarkt was er niet in het dorp, en importproducten waren sowieso onbetaalbaar. Thuis werd steeds vaker, en steeds luider ruzie gemaakt: kinderen jengelden, moeders beschuldigden hun mannen van luiheid of slecht vaderschap, vaders grepen steeds vaker naar de fles. Huiselijk geweld nam enorm toe.

Honger
Net zoals mijn Groenlandse buren at ik in die maanden weinig, en door de kou, waar mijn lichaam extra energie voor nodig had, leed ik geregeld honger. De jacht was nog magerder dan het jaar ervoor, en de voorraadkastjes raakten snel leeg. Naarmate de maanden verstreken, ploegde ik steeds moeizamer door de diepe sneeuw als ik ’s morgens een jerrycan met water uit een gat in het ijs moest vullen. De sneeuwschoenen die ik droeg, kreeg ik niet hoog genoeg meer opgetild zodat ik steeds vaker struikelde en languit in de sneeuw terechtkwam. Mijn skipak hield me niet meer warm, zelfs binnen niet. Soms, wanneer de wind hard tegen de wanden van mijn houten huisje beukte en sneeuw door de kieren waaide, rilde ik oncontroleerbaar. Ik dacht constant aan eten.

Ondervoed
Aan het eind van mijn veldwerk was ik uitgeput, mager, viel mijn haar uit, was ik constant duizelig, verward en leek mijn geheugen een zeef. Bloedtests wezen uit dat ik een B12-tekort had. Dat werd niet gecreëerd door een tekort aan dierlijke producten, leerde ik van de huisarts die me maandelijks een B12-injectie in mijn linkerbil gaf, maar door een tekort aan eten. 

Hoewel ik in die periode van mijn leven al vegetariër was, had ik in Groenland maandenlang overleefd op vlees en vis, simpelweg omdat er niks anders voorhanden was. Eenmaal thuis bereikte ik snel weer een gezond gewicht, met hulp van een diëtiste. In de Nederlandse supermarkten leken de klimaatveranderingen ver weg. Maar de Groenlanders die ik achterliet, en die voor hun bestaan afhankelijk zijn van de natuur, hebben er nog elke dag last van.

Dit was een stukje uit het boek ‘Ooit aten we Dieren’, waarin Roanne van Voorst de toekomst van een wereld exploreert, waarin vleeseten taboe zou zijn geworden. Verder lezen? Koop het boek in je lokale boekhandel of via Bol.com! Je kunt Roanne ook volgen op Instagram en Facebook.

Hoe denk jij over deze kwestie? Laat het ons weten in een reactie op de website, Facebook of Instagram. We zijn benieuwd!