We zien steeds meer discussie ontstaan rondom soja. Een belangrijk onderwerp voor de vegetarier, want soja wordt in veel vleesvervangende producten verwerkt en voor vegans is het de basis van veel plantaardige zuivelproducten. Tijd voor wat meer informatie dus van voedingscoach Yvet.
Fermentatie
Veel mensen zien soja als een gezond voedingsmiddel. Het wordt zelfs bejubeld als superfood. De Japanners eten het immers al heel lang. Alleen velen zien een belangrijk detail over het hoofd en dat is dat soja in de Japanse keuken vrijwel alleen gefermenteerd wordt gegeten. Bij fermentatie zorgen bacteriën, schimmels of gisten voor het omzetten van stoffen in een product, waardoor de zuurgraad, smaak, geur of het uiterlijk verandert. Als je besluit geen vlees meer te eten vervang het dan niet klakkeloos door soja.
Fytinezuur
Waarom niet? In soja, net als in granen, zaden en bonen zit fytinezuur, een antinutriënt. Antinutriënten zijn stoffen die een plant aanmaakt om zich te beschermen tegen ‘plagen en vraat’. Zonder deze stoffen zou de plant massaal worden opgegeten en het niet overleven. Daarom zijn deze stoffen licht toxisch en slecht verteerbaar, zodat de ‘belager’ van de plant zich hopelijk op een ander voedingsmiddel stort. Deze toxische stoffen moeten zeker niet overvloedig gegeten worden. Door soja, zaden en bonen te laten ontspruiten, weken of fermenteren worden de fytinezuren voor een groot deel afgebroken. Fytinezuur heeft namelijk de nare eigenschap dat het de opname van andere mineralen tegengaat, vooral magnesium en zink. Ook zet het de spijsvertering onder druk en kan het darmklachten geven.
Fyto-oestrogenen
Daarnaast zit er in soja veel fyto-oestrogenen. Dit zijn plantaardige stoffen die op menselijke hormonen lijken, maar het niet zijn. Een van deze stofjes wil je niet te veel binnenkrijgen want dit kan onder andere zorgen voor stemmingswisselingen, disbalansen in de hormoonhuishouding en onvruchtbaarheid. Het gehalte van deze fyto-oestrogenen in soja is ontzettend hoog. Ook in producten als broccoli, meergranenbrood, aardbeien en linzen komen deze stoffen voor, maar stukken minder zodat deze voedingsmiddelen zonder problemen kunnen worden gegeten.
Het advies
Dus als je toch soja wilt eten, kies dan voor gefermenteerde soja producten zoals gefermenteerde sojabonen, miso, sojasaus (de echte) en tempeh. En liever niet voor de melk, yoghurt en burgers. Probeer er ook op te letten dat alle sojaproducten die je koopt biologisch zijn, want niet-biologische soja is vaak genetisch gemanipuleerd en dit heeft bewezen nadelige gevolgen voor de gezondheid (en het milieu). Van biologische fermenteerde soja kan je met een gerust hart genieten!
Hoe kijk jij aan tegen soja? Eet je veel soja of vermijd je het? Wij zijn benieuwd naar jouw verhaal. Ook vragen of opmerkingen zijn altijd welkom. Laat het ons weten in een reactie onder dit artikel of via Facebook, Twitter of Instagram.
Hi Isabel en Yvet,
We hebben ook een factsheet naar jullie redactie gestuurd maar willen graag nog het volgende mededelen. Sojaproducten, zoals drinks en plantaardige variaties op yoghurt, passen uitstekend in een gezond, bewust en gevarieerd eetpatroon. Met calcium en vitamine B verrijkte sojaproducten zijn een goed alternatief voor zuivel. Fytinezuur komt van nature voor in peulvruchten, zo ook in sojabonen. Maar de meeste sojaproducten bevatten hier nog maar zo weinig van dat het geen belemmering vormt bij de opname van andere voedingsstoffen. Dus er is ook geen verschil tussen gefermenteerde of niet-gefermenteerde producten.
Hartelijke groetjes, Team Alpro
Lieve lezers, dank voor al jullie reacties op dit artikel! Soja is inderdaad een lastig onderwerp, net als melk en brood. Het ene (wetenschappelijke) artikel of studie zegt melk is gezond en een andere goeroe of wetenschapper zegt van niet om tal van redenen. Je kunt voor elk onderwerp wel onderzoeken vinden die bij je mening passen. En uiteindelijk moet je jezelf de vraag stellen: waar geloof ik in? Of anders: wie geloof ik? Zo zijn er binnen elk wetenschappelijk terrein meerdere kampen. Misschien moet je wel gewoon je boeren verstand te gebruiken en je gevoel volgen (vooral ook lichamelijk) om je eigen waarheid te vinden en te kijken wat bij je past. Ieder lichaam is anders, de een kan soja, of het nou gefermenteerd is of niet, beter verdragen dan de ander. Oftewel voor de een is het minder slecht dan voor de ander. En als je twijfelt aan welke mening dan ook is het raadzaam om altijd matig te zijn met de inname van het betreffende product.
De informatie over soja hebben we uit boeken en van websites van o.a Richard de Leth, Juglen Zwaan, Jesse van der Velde en Amber Albarda. Dit zijn allemaal professionals op het gebied van voeding en gezondheid wiens visie wij delen en waar we waarde aan hechten.
Dank voor jullie goede en kritische blik!
Yvet en Isabel
Wat fijn om een keer een artikel over soja te lezen waar ik het mee eens ben. 🙂
Dankjewel!
Hoe zit het dan met bv alpro? Op het pak zelf staat gefermenteerd soya. Is dat dan ook niet gezond?
Dag Alex, als er inderdaad gefermenteerde soja op staat (en het liefst ook biologisch) dan zou het goed moeten zijn!
De meeste “echte” estrogenen zitten in zuivel. Maar daar klaag je niet over, want dat is “normaal”. En “we zien steeds meer discussie ontstaan rondom soja”? Wat ik wel zie is dat door bloggers zonder medische of voedingsdeskundige achtergrond zoals jij bepaalde mythes blijven rondgaan. Soja is bij normale consumptie gezondheidsbevorderend. http://youtube.com/watch?v=4yQFYONMcTg
Je moet echt onmenselijke hoeveelheden soja eten om te veel fyto-oestrogenen van soja binnen te krijgen, dus dit is bangmakerij. Er is veel onderzoek geweest over soja, en deze ongenuanceerde artikelen helpen niet echt. Het maakt mensen alleen maar bang met pseudowetenschappelijke retoriek en info. Hier betere genuanceerde info: http://www.veganhealth.org/articles/soy_wth
Kortom, gefermenteerde of niet gefermenteerde soja past prima in een gezond en gevarieerd dieet. Het is goed om na te denken over voeding, maar er wordt zoveel onzin gedeeld. Ook tussen de veg*ns, die ook komen met niet onderbouwde, ongenuanceerde en onjuiste wetenschappelijke info.
Kun je dit onderbouwen met links naar wetenschappelijke artikelen?
Dag Maaike, ik zal Yvet vragen om haar bronnen te delen! Groetjes, Isabel
Ik ben nog steeds benieuwd naar de bronnen. Deze zijn helaas nog steeds niet geplaatst. Als dat na een half jaar er nog steeds niet op staat wordt de betrouwbaarheid er niet beter op. Zowel van artikel niet als mede jullie website. Bronvermelding zou er al bij moeten staan wanneer artikel wordt geplaatst.
Wat een bij elkaar geraapt artikel, zeg – riekt naar aangstzaaien. Wellicht een idee om het wetenschappelijk te benaderen, voedingscoach?
Volgens mij moet je echt wel bizar veel soja consumeren wil je last krijgen van die fyto oestrogenen…
Mijn nicht heeft hormoongevoelige borstkanker en haar arts heeft het ten strengste afgeraden om soja te gebruiken vanwege de werking op haar hormonen.
Het lijkt me wel dat een arts die werkzaam is in het antonie van Leeuwenhoek ziekenhuis wel weet waarover hij praat.