Na twee weken algemene introductie over Ayurveda wordt het nu wat specifieker en gaat het deze week over een van de drie dosha’s: Vata, en de bijbehorende de voeding- en leefstijladviezen. Houd in de gaten bij het lezen hiervan en bij het beoordelen van je eigen constitutie dat dit slechts ruwe schetsen zijn en dat een constitutie bovendien vaak uit twee dosha’s bestaat. Trek dus geen absolute conclusies over jezelf, maar gebruik deze informatie ter indicatie om je zelfbewustzijn te vergroten en meer inzicht te verschaffen in jezelf, je eetgewoonten en je leefstijl. Wil je zeker weten wat jij bent? Dan kan dat natuurlijk altijd op een consult door middel van een persoonlijk gesprek en een polsmeting.

Vata dosha
De Vata dosha bestaat voornamelijk uit de twee elementen ruimte en lucht. Een ‘Vata’ persoon heeft dus voornamelijk deze twee elementen in zijn systeem, maar ook zeker – zij het minder dominant – vuur, water en aarde. De plaats van Vata in het lichaam is voornamelijk de dikke darm, een van de redenen dat mensen met een verhoogd Vata (een Vata-persoon die uit balans is) snel darmproblemen kunnen hebben en dan in de vorm van constipatie, opgeblazen gevoel of gasvorming. Daarnaast heeft Vata enkele kenmerkende eigenschappen, gebaseerd op de twintig eigenschappen (verdeeld in tien tegengestelde paren) die tijdens de uitleg van de algemene Ayurveda aan bod kwamen. Deze vind je in alles om je heen terug: in je lichamelijke kenmerken, je voeding, de natuur,  je stemming. De speciale eigenschappen die zo kenmerkend zijn voor een Vata persoon, en daarbij horen  zijn: droog, koud, licht, ruw en beweeglijk. Deze zullen verder uitgewerkt worden in de onderstaande lichamelijk en mentale kenmerken. Om een verhoogde Vata te balanceren is het nu wenselijk om de tegenovergestelde eigenschappen toe te passen: vettig, warmte, zwaarte, gladheid en stabiliteit. De tegenpolen zwakken elkaar immers af! Hoe je dit als Vata-persoon kan doen komt naar voren in de leefstijl- en voedingsadviezen onderaan.

Lichamelijke kenmerken
Lichamelijke kenmerken van Vata zijn een smal, licht en soepel lichaam, een droge strakke huid, het haar is vaak droog, de tanden soms onregelmatig, de nagels zijn ruw, droog en/of breekbaar, de ogen zijn droog en klein, de stoelgang is onregelmatig, de stem is hoog, ze lopen en bewegen snel, praten snel en vaak van de hak op de tak. De Vata is een onregelmatige eter, de slaap is licht en onderbroken en zij hebben een hekel aan koud weer. Ook reizen zij graag en hebben verafschuwen niets doen. Lichamelijke signalen dat een Vata-persoon uit balans is zijn bijvoorbeeld koude handen en voeten, een ruwe en droge huid, krampen en trillen of beven. Door de juiste eet- en leefstijl kan de Vata terug in evenwicht gebracht worden waardoor dit soort  verschijnselen verdwijnen.

Mentale kenmerken
De mentale kenmerken van Vata zijn vol enthousiasme, creatief, vrolijk, initiatiefrijk, snel van begrip en snel van spreken, heldere uitstraling, geven gemakkelijk geld uit, bedenken prachtige plannen, maar vergeten deze even zo snel weer. Wordt de Vata energie om wat voor redenen verhoogd dan raakt de Vata persoon uit balans (het gelijke versterkt het gelijke). Dan komen er minder prettige eigenschappen naar boven zoals angst, zorgen, weinig zelfvertrouwen en vaak wakker worden. Vata-personen voelen zich dan niet meer verankerd. Dit kan vervelende gevolgen hebben zoals rusteloosheid, nervositeit, uitputting. Daarom is het belangrijk om Vata in balans te houden.

Leefstijlregels
Voor een Vata-persoon zijn de volgende leefstijlregels heel belangrijk:
Zorg voor regelmaat in je leven. Maak een globaal schema voor je dagindeling dat reëel is en waar je je er aan kunt houden. Plaats daarin de drie maaltijden op vaste tijden, met tussendoortjes, zo vaak als dat lukt. Drink de hele dag door warme dranken zoals thee, warme melk, warm water, om uitdroging te voorkomen. Neem nooit (ijs)koud water. Zorg voor voldoende rust in je dagen, ook in de tijd dat je werkt. Geniet van pauzes. Zorg voor voldoende slaap, zeker acht uur per nacht. Ook wanneer je niet heel vroeg hoeft op te staan, is lang uitslapen niet goed tenzij bij uitzondering wanneer je erg moe bent. Beter is om op een normale tijd tussen 6.30 en 7.30 uur op te staan en probeer tussen 22.00 en 23.00 uur naar bed te gaan.  Voor je gaat slapen geen spannende of gewelddadige films kijken. Wat heel wenselijk is, is een kop warme melk met wat nootmuskaat, kardemom of een paar saffraandraadjes (en eventueel honing in warme, maar niet hete drankjes). Bij onrustige slaap kun je ook ’s avonds na een warme douche je onderbenen en voetzolen in masseren met sesamolie. Kleed je warm, vooral in de herfst en winter. En boek voor jezelf met regelmaat een Ayurvedische massage.

Voedingsadviezen
Tot slot gelden er natuurlijk ook speciale voedingsadviezen voor Vata. De smaken zoet (neutraal), zuur en zout balanceren Vata, hetgeen betekent dat deze smaken goed zijn voor ze. De andere smaken scherp, bitter en wrang zitten natuurlijk ook in allerlei voedingsmiddelen maar eet deze met mate. Vooral warm voedsel, soepen en makkelijk te verteren voeding is wenselijk voor Vata.

De volgende producten worden door Ayurveda specifiek voor Vata aanbevolen:

Groenten: asperges, bietjes, koolraap, komkommer, radijs, sperziebonen, ui/knoflook (niet rauw), wortelen, zoete aardappel, artisjok, courgette, pastinaak, pompoen, gekookte prei.
Peulvruchten: kikkererwten, mungbonen, rode linzen, tofu, soja (niet te veel).
Vruchten: abrikozen, ananas, avocado’s, bananen, bessen, dadels, druiven, kersen, kokosnoot, mango, zoete meloenen, nectarines, perziken, pruimen, sinaasappels, vijgen, rijp en zoet fruit.
Granen: haver, (basmati) rijst, tarwe, couscous, amarant.
Zuivel: alle biologische zuivelproducten behalve harde kazen en ijs. Neem bovendien geen yoghurt of kwark na de avondmaaltijd.
Vlees: met mate, maar soms nodig voor kracht. In dat geval kip, kalkoen, vis, schaal- en schelpdieren.
Oliën: sesamolie heeft de voorkeur, verder amandelolie, ghee, boter, zonnebloemolie en olijfolie.
Noten/zaden: bijna alle noten en zaden mogen, maar alles met mate. Amandelen hebben de voorkeur.
Kruiden: anijs, basilicum, dragon, dille, kardemom, verse gember, laurier, kaneel, komijn, kruidnagel, marjolein, mosterdzaad, nootmuskaat, oregano, salie, tijm, venkel, zoethout, saffraan, kurkuma en zwarte peper (matig).

Vata voor iedereen
In deze drukke hectische tijd, waar heel weinig momenten van ontspanning en rust zijn, hebben veel mensen een verhoogde Vata, ongeacht hun eigen constitutie. Voor velen is dan ook in het algemeen een Vata-balancerende leefstijl en voedingspatroon heel wenselijk. Dus ook aan alle Pitta en Kapha’s onder ons: kies voor rust en regelmaat wanneer je kan, geniet van warme dranken en maak af en toe een mooie, kruidige soep voor jezelf.

Door gastblogger Sylvia Kuperus
www.agnifabriek.nl

Summary

Article Name

Ayurveda: Vata