Wist jij dat stress ook te maken kan hebben met de balans van je lichaam? Als je een tekort aan vitamines en mineralen hebt, krijg je meer last van stress. Dit komt omdat je biochemie verstoord raakt. En laat het daar nu net allemaal om draaien als je last hebt van stress! Stress wordt vaak gezien als een psychisch probleem, maar het is ook een heel lichamelijke reactie op gevaar. De oplossing is dichterbij dan je denkt en is soms heel simpel: eet genoeg groenten en fruit!

Intern communiceren
In de trend van stressvrij het nieuwe jaar in, hebben wij advies ingewonnen bij Jurgen Spelbos van het Centrum voor Stressologie. Want niet alleen vitamines en mineralen zijn onmisbaar, ook hormonen en neurotransmitters spelen een belangrijke rol als het gaat om je goed voelen en minder last hebben van stress. Neurotransmitters zijn in je lichaam de boodschappers waardoor onze hersenencellen (de neuronen) met elkaar kunnen communiceren. Deze neurotransmitters zijn verantwoordelijk voor het oproepen van emoties zoals angst en blijdschap. De vier belangrijkste neurotransmitters zijn: dopamine, acetylcholine, gaba (ofwel gama-aminoboterzuur) en serotonine. De unieke chemie in jouw brein, de combinatie van deze neurotransmitters dus, heeft invloed op hoe jij je voelt. Ons lichaam is een fabriek – en om goed te werken is het belangrijk dat alle werkers fit zijn.

Voeding in de mix
Om ervoor te zorgen dat de neurotransmitters goed hun werk kunnen doen, is het belangrijk dat ze toegang hebben tot de juiste voedingsstoffen. Die kunnen de neurotransmitters halen uit groenten en fruit, maar komen ook vrij door beweging. Dat betekent ook dat er geen onbeperkte voorraad aan voedingsstoffen is.  Wat je verbruikt, moet je weer aanvullen. Iedereen verbruikt neurotransmitters, maar de een wat meer dan de ander. Dat is geen probleem, zolang je deze blijft voeden. Als je te veel neurotransmitters verbruikt, voel je je snel beroerd. 

Welk effect heeft een tekort op je lijf?
Wij zetten alle neurotransmitters voor je op een rijtje en stellen ze een voor een aan je voor. Want wat kunnen tekorten van de verschillende neurotransmitters betekenen voor jou?

• Dopamine: een tekort aan deze neurotransmitter kan resulteren in o.a. vermoeidheid, migraine, misselijkheid, gebrek aan motivatie, obesitas, verslaving en emotionele instabiliteit.
• Acetylcholine: een tekort kan zomaar leiden tot vergeetachtigheid, stemmingswisselingen, moeite met concentratie en moeite met leren.
• Gaba: een tekort aan gama-aminoboterzuur kan angst- en paniekaanvallen, pijn, vermoeidheid en piekeren veroorzaken.
• Serotonine: een tekort kan leiden tot depressie, angst- of een slaapstoornis.

Geen paniek! Deze lijst met aandoeningen zijn natuurlijk de extreme gevolgen van tekorten, maar het is goed om de werking van neurotransmitters in je achterhoofd te houden wanneer je last hebt van spanning. Je kunt laten testen in hoeverre deze neurotransmitters in je lichaam aanwezig zijn. Probeer bijvoorbeeld eens de Braverman test!

Nu is voorkomen altijd beter dan genezen, dus wat kun je eten om de neurotransmitters goed hun werk te laten doen? Zet de volgende producten met regelmaat op je boodschappenlijstje!

Dopamine
Dopamine is een opwekkende neurotransmitter, die opgewekt wordt als je dingen doet die je brein prettig vindt. Denk aan bewegen, eten en seks. Het gevoel dat dopamine je geeft, kan zelfs verslavend zijn. Om dopamine aan te kunnen maken, heeft je lichaam voedsel nodig dat rijk is aan het aminozuur tyrosine, dat op zijn beurt weer wordt aangemaakt door fenylalaline. Dit stofje wordt in je lichaam omgezet in het gelukmakende stofje dopamine. De volgende producten zijn rijk aan tyrosine en fenylalanine en stimuleren daardoor de aanmaak van dopamine.

• Amandelen
• Pecannoten
• Pure chocolade
• Avocado’s
• Bananen
• Zuivel
• Peulvruchten
• Zaden & pitten
• Noten
• Tofu

Er is ook voedsel dat de aanmaak van dopamine vermindert. Deze vertragen de hersenfunctie en komen veel voor in bewerkte producten. Probeer deze producten dan ook zo veel mogelijk te vermijden als je last hebt van een dopamine-tekort.

• Witte bloem
• Cholesterol
• Cafeïne
• Verzadigde vetten
• Geraffineerde suikers

(Acetyl)choline
Choline is een B-vitamine die voorloper is van de neurotransmitter acetylcholine. Choline is nodig voor de aanmaak van acetylcholine. Deze neurotransmitter is betrokken bij de prikkeloverdracht van de hersenen en daarom niet onbelangrijk. De volgende producten zijn rijk aan choline en stimuleren de aanmaak van acetylcholine in je lichaam. Deze zijn hoog in essentiële vetzuren en vitamine B, met name choline.

• Donkergroene bladgroenten
• Spruiten
• Bloemkool
• Broccoli
• Eigeel
• Lijnzaad
• Pinda’s
• Melk
• Aardappelen
• Sojabonen

Er bestaat ook zoiets als een overschot aan choline. Net zoals met veel andere voedingsstoffen is dat onaangenaam en mogelijk schadelijk voor de gezondheid. Het is zeer onwaarschijnlijk dat iemand met voeding de maximale hoeveelheid choline overschrijdt, maar overdrijf niet en luister naar je lichaam.

Gamma-aminoboterzuur (GABA)
GABA is een rustgevende neurotransmitter, die helpt om je brein in balans te houden. Het geeft je dan ook een gevoel van rust en veiligheid. De aanmaak van GABA is afhankelijk van de aanwezigheid van voldoende vitamines en mineralen in het lijf. Hiervoor zijn vooral de B-vitamines en magnesium belangrijk. De volgende producten zijn rijk aan vitamine B en magnesium om het GABA-level in je lichaam op peil te houden:

• Broccoli
• Bananen
• Amandelen
• Walnoten
• Spinazie
• Uien
• Volkoren producten
• Havermout
• Zaden
• Eieren
• Aardappelen

Serotonine
Deze rustgevende neurotransmitter kalmeert en reguleert en zorgt ervoor dat je goed slaapt en je je gelukkig en tevreden voelt. Serotonine heeft alles te maken met je stemming, maar ook met de bloeddruk en het libido. Het wordt voor 90-95% aangemaakt in je darmen. Serotonine wordt in je lichaam aangemaakt door het aminozuur tryptofaan, dat zich vooral in de volgende producten bevindt:

• Bonen
• Kikkererwten
• Bruine rijst
• Bananen
• Pure chocolade
• Eieren
• Kaas
• Kwark
• Noten
• Soja
• Tofu
• Zaden en pitten

Naast voeding kunnen ook de volgende dingen helpen:

• Meer knuffelen
• Meer huid op huidcontact
• Meer intensief bewegen

Het feit dat voeding in relatie staat tot het functioneren van het menselijk lichaam, is natuurlijk geen nieuwe informatie. Daarnaast is het combineren van groenten, fruit, granen, zuivel, noten, zaden en pitten iets wat wij dagelijks doen. Mocht je echter het idee hebben dat je uit balans bent, kun je altijd eens terugblikken op bovenstaande lijstjes. En wie weet herken jij jezelf en je eetgewoonten en kan het zomaar zijn dat een tekort aan dopamine, (acetyl)choline, gamma-aminoboterzuur (GABA) of serotonine de boosdoener is en problemen veroorzaakt.

Ken jij het Centrum van Stressologie al? Of heb jij tips om stress te verminderen? Laat het ons weten in een reactie op de website, Facebook of Twitter. We zijn benieuwd!

Dank aan Shutterstock voor de foto van de vrouw die haar gezicht bedekt met haar handen, gemaakt door Vmaslova. Je downloadt de foto hier.

Summary

Article Name

De relatie tussen stress en voeding

Description

Wist jij dat stress ook te maken kan hebben met de balans van je lichaam? De oplossing is te vinden én is eigenlijk heel simpel: eet groenten en fruit!

Author

Lieske van der Waals