‘Het idee voor dit boek is geboren toen ik in het achtuurjournaal een item hoorde over het eten van vlees: “Wanneer alle Nederlanders één dag per week minder vlees zouden eten dan ze nu doen, zouden daarmee alle klimaatdoelstellingen van het kabinet voor huishoudens in één klap gerealiseerd worden.” Maar vervolgens werd er wel bij gezegd dat het eten van kaas ook niet goed is voor het milieu. En toen dacht ik: maar wat dan wel? Dat ben ik dus maar eens haarfijn uit gaan zoeken.’ Dorien Soons

Weet hoe groen je eet
Dit boek leert je te weten hoe groen je eet: hoe groot de milieubelasting is van wat je kookt en hoe je energiezuinig kunt koken door bewuster voedingsmiddelen te kiezen. Maar hoe gaat dit dan in zijn werk? Het begint allemaal bij ‘je voetafdruk’, dit is een afgeleide van de bekende ecologische voetafdruk die aangeeft hoeveel hectare er per jaar per persoon aan biologisch productief grond- en wateroppervlak wordt gebruikt om zijn totale consumptieniveau te handhaven en zijn afvalproductie te verwerken. Voor 37 procent wordt deze ecologische voetafdruk door voedsel bepaald en dat is waar Dorien Soons in Voetprint Cooking naar kijkt. Haar voetafdruk geeft aan de gemiddelde broeikasgasemissie die vrijkomt tijdens de productie, het transport en de verwerking van voedingsmiddelen uitgedrukt in 0,1kg CO₂ en dit vertaalt zij dan weer naar de CO₂ van jouw maaltijd. Om een idee te geven: een gemiddelde warme maaltijd in Nederland kost 21 x 0,1kg CO₂, dat staat gelijk aan ongeveer 11 kilometer autorijden. Dit getal wil zij door middel van Voetprint Cooking omlaag brengen naar 5 x 0,1kg CO₂ per maaltijd, dit levert een besparing op van 8km autorijden per maaltijd, per persoon, per dag!

Voetprint Cooking in de praktijk
Dit klinkt allemaal erg ingewikkeld, maar in de praktijk valt het reuze mee. Dorien Soons stelde een aantal stelregels op voor energiezuinige maaltijden:
1. Koop lokale producten (het liefst Nederland, anders Europa) want daar komt minder transport bij kijken en dat betekent vaak lager brandstofverbruik, minder vervuiling bij het vervoer en minder energieverbruik bij de bewaring. Als je toch exotische producten wil, kies dan voor producten die per schip vervoerd zijn, want dit is veel minder schadelijk dan per vliegtuig.
2. Kies seizoensgebonden producten want het aanbieden van producten buiten het seizoen kost veel energie doordat ze bijvoorbeeld in verwarmde kassen worden geteeld en zijn om die reden vaak ook duurder.
3. Kies voor groenten die direct van het land komen, zijn deze schaars verkrijgbaar kies dan voor groenten uit de diepvries, glas of blik of groenten die per boot getransporteerd zijn, probeer groenten uit een verwarmde kas altijd te vermijden tenzij de kas energiezuinig is.
4. Eet minder vlees want vlees is een inefficiënte eiwitbron. De hoeveelheid veevoer die daarvoor geproduceerd moet worden, is een veelvoud van de hoeveelheid ‘mensenvoer’ die voor dezelfde voedingswaarde zou zorgen. Van de 21 voeten in de voetafdruk van de gemiddelde warme maaltijd in Nederland, zijn maar liefst 17 voeten afkomstig van vlees (uitgaand van 100 gram). Kies in plaats van vlees voor vleesvervangers (het liefst zonder kaas en soja, idealiter tofu, tempé of seitan), peulvruchten, noten, paddenstoelen en ei.
5. Eet minder zuivel want net als vlees vereist de productie van zuivel een hoog energieverbruik. Wel gebruikt de biologische melkveehouderij per ton geproduceerde melk minder energie dan de gewone melkveehouderij.
6. Kies voor zo puur mogelijke producten die zo weinig mogelijk bewerkt zijn. Deze zijn vaak minder lang houdbaar maar dit betekent ook dat er minder energie is gaan zitten in fabricage en transport.
7. Voorkom schadelijk vervoer van de boodschappen door zelf te verbouwen in je tuin of op je terras of dak, door direct bij de boer te kopen zodat het ritje naar de supermarkt bespaart kan worden en door zo min mogelijk met de auto boodschappen te doen. Rapporten wijzen uit dat een boot sinaasappelen uit Zuid-Amerika per sinaasappel minder schadelijk is dan de autorit waarmee die sinaasappel vervolgens gekocht wordt bij de winkel.
8. Kies voor grotere en het liefst herbruikbare verpakkingen, een grootverpakking scheelt namelijk in afval ten opzichte van meerdere kleine verpakkingen en een herbruikbare verpakking is natuurlijk helemaal ideaal.
9. Neem altijd je eigen tas mee naar de supermarkt en bedank voor de bon.

Biologisch?
Hoort biologisch nu ook in het productenplaatje van Voetprint Cooking? Daar zijn de meningen over verdeeld. Een voordeel van biologische producten is dat er extra aandacht is voor het welzijn van de dieren, voor biodiversiteit (het aantal en de verscheidenheid aan levende organismen in een bepaald gebied) en voor de bodemkwaliteit. Tevens wordt er geen gebruik gemaakt van preventieve antibiotica en vereist biologische veeteelt doorgaans minder energie. Tot slot is de smaak beter. Tegenstanders van biologische teelt stellen echter dat in het geval van sommige producten het energieverbruik iets hoger ligt dan bij gewone productie. Ook kunnen de opbrengsten van de biologische landbouw tot 40% lager uitvallen dan de gangbare landbouw door misoogsten dankzij een lager gebruik van kunstmest en pesticiden. Tot slot is voor biologische teelt vaak meer ruimte nodig voor een vergelijkbare oogst als in de gebruikelijke landbouw en in het geval van verder bevolkingsgroei zal er sprake zijn van toenemend ruimtegebrek. Een eenduidige mening over biologische voedingsmiddelen is dus lastig te geven, belangrijk is om de ontwikkelingen te blijven volgen want de doelstelling van de biologische sector zijn wel in overeenstemming met een duurzame wereld en dat is een waardig streven.

Kook slim
Met de inkopen alleen ben je er natuurlijk nog niet. Dan is het nog een kwestie van slim koken:
1. Kook water in een waterkoker of op een gasfornuis. Nooit in de magnetron.
2. Zet de pan niet op een te grote pit, anders gaat er veel energie verloren.
3. Gebruik een deksel tijdens het koken, zo warmt de inhoud sneller op.
4. Kook op gas of op inductie, dit kookt energiezuiniger dan andere elektrische kookplaten.
5. Gebruik de oven allen voor grote hoeveelheden, vanaf drie personen verbruikt de oven evenveel energie als de gemiddelde elektrische kookplaat.
6. Zet de oven 10 minuten voor tijd uit dan blijft de oven met dichte deur op temperatuur zonder energie te verbruiken.
7. Gebruik de magnetron alleen voor kleine hoeveelheden. Nooit voor water.
8. Kook bij voorkeur met een snelkookpan, dit bespaart grofweg de helft van de kooktijd.
9. Wokken is energiebesparend want alle voedingsmiddelen worden in één pan op dezelfde warmtebron gekookt.
9. Gebruik niet te veel water bij de bereiding van bijvoorbeeld groente of aardappelen, het is voldoende als ze voor één-derde onder staan, want meer water vereist ook meer energie.

Foodprint recepten
Wat voor een recepten levert dit nu op? Dorien Soons geeft diverse recepten die ze indeelt in de volgende categorieën: vleesvervangers, peulvruchten, noten, paddenstoelen, vis, eieren en kaas. Het desbetreffende product vormt het hoofdbestanddeel van haar gerecht. Enkele voorbeelden: stamppot met seitangehakt en honing-hazelnootbananen, moussaka met seitan, eiermie met tofu in de wok, linzensoep, linzenkwarkschotel, hartige notentaart, paddenstoelenragout met rijst, lasagna met paddenstoelen, tortilla met prei en witlof-appelstamppot. Tot slot geeft Dorien Soons nog enkele recepten voor bijgerechten en zoete traktaties waarvan we er gelukkig velen zullen kennen: peertjes met dadelstroop, verse pesto, Turkse hummus, gazpacho, waldorfsalade, wortel-notentaart, gestoofde vijgen in witte wijn, griesmeelpudding, citroenyoghurt en rabarbersoep.

Voetprint Cooking. Zo ingewikkeld hoeft het dus niet te zijn. Wij Hippe Vegetariërs zijn al een goed eind op weg en met een klein stukje extra bewustzijn leven wij straks zo groen als gras. Het is in feite net als vegetarisch worden: even wennen en daarna gaat het moeiteloos. Ik zal Dorien Soons haar stelregels niet snel meer vergeten, doen jullie mee?

Voetprint Cooking
Dorien Soons
Fontaine Uitgevers
978 90 5956 457 2
Prijs 17,95

Summary

Recipe Name

Voetprint Cooking

Published On

2013-11-26