Vaak zien wij op het blog bij lezers veel negatieve reacties over palmolie. Want worden daar geen enorme oerwouden voor gekapt? Maar waarom zit het dan in zoveel producten? Hoe zit het nu écht? We gingen in gesprek over palmolie met Anniek Mauser, directeur duurzaamheid Benelux bij Unilever. We kwamen erachter dat het een veel complexer verhaal is dan je op het eerste oog zou denken. We leggen het je uit!
Wat is palmolie?
Palmolie is eetbare, plantaardige olie die afkomstig is van de palmvrucht. Deze palmvruchten groeien aan de oliepalm, een boom uit de palmenfamilie (een palmboom dus). De meeste palmvruchten worden verbouwd in Indonesië en Maleisië, maar liefst 85% van de wereld palmolie productie komt daar vandaan! Wanneer de palmvrucht rijp is, wordt hij geoogst en binnen 24 uur gestoomd en geperst. Op deze manier komt er palmolie vrij. Door een zuiveringsproces ontstaat er uiteindelijk eetbare olie, dat in allerlei producten kan worden verwerkt.
Van koekjes tot margarine en tandpasta
Palmolie zit in ontzettend veel van onze huishoudelijke producten: in circa 40%. Het zit bijvoorbeeld in koekjes en chips, in veel soorten margarine, in pizza en brood, maar ook ik in nieteetbare producten zoals shampoo, tandpasta en wasmiddel, en wordt zelfs voor een zeer groot deel gebruikt als biobrandstof. Palmolie is net als kokosolie een tropische olie die grotendeels bestaat uit verzadigde vetten, waardoor de olie bepaalde kwaliteiten heeft die bijvoorbeeld helpen om vloeibare producten een klein beetje te laten stollen. Zoals bijvoorbeeld in margarine.
De meest effectieve en rendabele oliesoort op aarde
De vraag naar palmolie blijft stijgen, door ook de stijgende vraag naar voeding. Want naast de veelzijdigheid van palmolie, levert palmolie van alle soorten plantaardige oliën verreweg de grootste opbrengst aan olie per hectare – wel zes tot tien keer zoveel dan andere oliën. Eén oliepalm levert wel 4000 liter olie! Kortom: met het oog op het wereldvoedselvraagstuk is palmolie een hele effectieve voedingsbron – er is minder land nodig voor dezelfde hoeveelheid olie dan van iedere alternatieve bron. Daarnaast zijn de productiekosten lager, waardoor het meer oplevert voor de lokale boeren – zij verdienen aan palmolie relatief meer dan aan andere oliën. Tot slot is het heel voedzaam door relatief veel energie (kcal) per eenheid, net zoals bij andere oliën.
De keerzijde van de populariteit
Palmolie heeft dus positieve kanten, zoals de efficiënte verbouwing van palmolie en de uitzonderlijke opbrengst voor iedereen. Het heeft helaas ook zijn keerzijde. Palmolie is wereldwijd zó populair dat veel boeren in Indonesië en Maleisië kostte wat kost palmolie willen verbouwen, dit zorgt immers voor het levensonderhoud van een groot deel van de bevolking. Om aan de grote vraag palmolie te voldoen worden er in sommige gevallen enorme gebieden ontbost om palmolie plantages te bouwen, er worden tropische regenwouden gekapt en soms nog erger. Dat is natuurlijk verschrikkelijk, heeft een enorme impact op het klimaat en de lokale bevolking en staat volledig haaks op de bijzondere eigenschappen van die mooie palmvrucht.
Moeten we stoppen met palmolie?
Volledig stoppen met palmolie is onmogelijk en bovendien onwenselijk. 39% van de wereldwijde productie van eetbare olie is afkomstig van de oliepalmen, terwijl ze maar 7% van de landbouwgrond in nemen. Als er met palmolie wordt gestopt, moet er nog veel meer grond worden gebruikt (en dus mogelijk regenwouden worden gekapt) om evenveel olie te leveren. Bovendien neemt dit dan de ruimte in beslag voor het verbouwen van andere voedselbronnen die we net zo hard nodig hebben. Daarnaast is palmolie belangrijk voor de lokale economie. In tropische landen is palmolie een groot onderdeel van de economie. In Maleisië zijn maar liefst 570.000 mensen werkzaam in de palmoliesector. In Indonesië zijn de inkomsten van maar liefst 25 miljoen mensen (indirect) afhankelijk van de palmolieproductie! Als dit wordt gestopt, raken deze mensen hun inkomsten kwijt. En daarnaast is maar de vraag of ze daarna iets duurzamers gaan verbouwen!
De weg naar duurzame palmolie
Stoppen is dus geen oplossing. Maar op de huidige voet doorgaan ook niet. Daarom is het van groot belang dat er over wordt gegaan op de productie van duurzame palmolie en dat palmolie niet meer wordt gebruikt voor doeleinden waar wél betere alternatieven voor zijn zoals biobrandstof. Duurzame palmolie herken je aan een de melding op producten dat producenten ‘zich inzetten voor duurzame palmolie’, het keurmerk Greenpalm of het RSPO-keurmerk. In 2004 hebben verschillende bedrijven en NGOs, waaronder Unilever en het Wereld Natuurfonds, de Ronde Tafel Duurzame Palmolie (Round Table on Sustainable Palm Oil) opgezet. Deze telt op dit moment ongeveer 2.000 leden/partners. Zij werken samen aan de verduurzaming van de palmolie-keten. Zo mogen palmolie-producenten de plantages niet uitbreiden als het ten koste gaat van tropisch regenwoud of de biodiversiteit. Ook zijn er harde regels opgesteld over de rechten van de werknemers en bevolking. In dit filmpje zie je een uitgebreidere uitleg van het WWF over het RSPO-keurmerk!
Nederland zet zich in voor 100% duurzame palmolie, en je gelooft het misschien niet, maar we mogen trots zijn want we zijn daar bijna: als land zitten we nu op 90% duurzaam verbouwde palmolie, en elke dag worden er stappen gemaakt om daar 100% van te maken.
Onze conclusie
Zoals altijd met eten is het een ontzettend yin-yang verhaal. Palmolie is in essentie een heel mooi en bijzonder waardevol product, maar wanneer niet duurzaam geproduceerd (met zorg voor biodiversiteit en mensen), wordt het een enorm probleem. Net zoals bij vlees eigenlijk. Als alle Nederlanders slechts drie dagen in de week vlees, vis en zuivel zouden eten en voor de rest plantaardig, zouden we een enorme klapper kunnen maken met klimaatimpactreductie. We moeten streven naar een gezondere balans voor zowel mens, dier als milieu. Helaas is onze voedselindustrie door de overbevolking en consumptiemaatschappij in veel opzichten zo overspannen, dat we hard moeten werken om manieren te vinden die voldoen aan de vraag én duurzaam zijn. Dit blijft een ongelofelijke uitdaging voor alle voedingsproducenten, en een onderwerp waar we als consumenten nog lang niet over uitgepraat zullen zijn.
Ben jij je bewust van de voordelen en nadelen van palmolie? Kijk je naar keurmerken op de verpakking of ga jij hiermee om? Laat het ons weten in een reactie onder dit artikel, of via Facebook of Twitter. We zijn benieuwd!
Bronnen:
Anniek Mauser, directeur duurzaamheid Benelux bij Unilever
taskforceduurzamepalmolie.nl
Voedingscentrum
Dank aan Shutterstock voor de foto van de palm olie door Mosista. Je downloadt de foto hier.
Geachte dames en heren. met dit schrijven vraag ik U vriendelijk dat Uw bedrijf onze verenigingen met een kleinigheid zou kunnen steunen voor de tombola van onze parochiefeesten. Die zullen doorgaan op datum van zondag 19 september 2021. Met jullie vermaarde zepen kunt U ons een groot plezier doen.
U moogt er zelfs affiches bijvoegen zodat wij ook reclame voor Uw bedrijf kunnen maken.
Mag ik U allen van harte danken voor jullie steun namens onze verenigingen van Onze Lieve Vrouw-Bouwel.
Beste Rogiest (en vereniging Onze Lieve Vrouw-Bouwel),
Bedankt voor uw bericht en dat u denkt aan de Hippe Vegetariër als partner voor uw feest! Op het moment hebben we alleen voldoende samenwerkingen lopen!
Veel plezier op jullie parochiefeesten!
Groetjes,
Sammie
Nooit gedacht dat een hippe vegetarier zich zou inzetten als lobbyist van Unilever. Door dit artikel neem ik de hele website niet meer serieus en laat ik het bij dit ene bezoek.
Pauper onzin
Verschrikkelijk subjectief verhaal. Kijk naar Liberia aub. U kan dit niet laten staan op de blog, volledige Afrikaanse landen worden verwoest, gemeenschappen verdreven en gedwongen tot arbeid, terwijl ze dat nooit nodig hebben gehad. Meer dan 1 bron gebruiken kan wonderen verrichten.
Hi Wolf, Ik snap je frustratie omtrent dit onderwerp. Helemaal omdat de productie van palmolie tegenwoordig nog vaak gepaard gaat met veel negatieve effecten voor mens- en milieu. Dit is overigens ook iets wat wij hebben aangegeven in het artikel. Elk verhaal heeft nu eenmaal twee kanten, zo ook palmolie. En om hier iets over te kunnen vertellen hebben wij voor dit artikel meerdere bronnen moeten gebruiken.
Ik wil je bedanken voor jouw kritische blik op dit artikel. Dit zorgt ervoor dat wij ons blijven verdiepen in dit onderwerp.
het ergste is dat Unilever en consorten vergeten te melden dat de palmolie als gehard vet gebruikt wordt. en juist die palmolievet wordt niet geheel in het lichaam opgenomen maar veroorzaakt ook bevordering van dementie. Dus als ze niet stoppen met palmolievet overal voor te gebruiken wordt half Nederland in de nabije toekomst dement.
jullie moeten beter na werk doen unilever verdient hier enorm aan en hoe zo duurzaam nu ben ik teleur gesteld door jullie
Hoi Marianne, bedankt voor je feedback! We doen ons best met het valideren van onze bronnen, maar zijn ook van mening dat niet alle palmolie hetzelfde is en dat er iets genuanceerder naar deze situatie gekeken mag worden. En wij hebben ook niet alle antwoorden, dus moeten toch afgaan op de informatie die er is.
Prima dat je een genuanceerd verhaal wilt, maar waarom heb je dan geen wetenschapper gespecialiseerd in het onderwerp benaderd? Een commerciële gigant als Unilever, tot aan zijn nek verstrengeld in de palmbomen, kan toch nooit onafhankelijke informatie geven??
Hoi Helen, ik snap je punt, ik denk wel dat het te zwart-wit is om te zeggen dan alle palmolie slecht is, ook hier zit verschil in. En toevallig hebben wij voor dit artikel een expert van Unilever gesproken, ook omdat er op dat moment geen onderzoeker beschikbaar was hiervoor. Ik ga er echter wel van uit dat beide partijen zich uiterst goed verdiept hebben in dit onderwerp. Daarnaast zullen commerciële instellingen zich altijd laten leiden door wat de consument wil, en blijkbaar wil die grotendeels toch producten met een fijne smeerbare structuur. Ben je hier geen fan van, kies dan voor een palmolievrij alternatief, zoals wij dat ook met regelmaat doen! Zo zijn wij dol op vloeibare pindakaas o.b.v. pinda’s en een snufje zout. Wij wilden met dit artikel laten zien dat er meer kanten aan één verhaal zijn en blijven ons verdiepen in dit onderwerp omdat wij hier ook kritisch over zijn. Zo interviewden wij recent Thijs Pasmans, voormalig duurzaamheidsmanager bij de MVO over dit onderwerp, wellicht dat je dit ook een interessant stuk om te lezen: https://www.dehippevegetarier.nl/rubriek/duurzaamheid/een-voedingsindustrie-zonder-palmolie/
hoe kunnen jullie unilever vertrouwen
51 % van de in Europa geïmporteerde palmolie word gebruik als biobrandstof.
Biobrandstoffen zijn bedoeld om diesel en benzine te vervangen. Omdat ze beter voor het klimaat zouden zijn. Voor biobrandstoffen wordt voedsel gebruikt zoals palmolie, soja, koolzaad, maïs en suikerbiet. Maar biobrandstoffen uit voedsel blijken helemaal niet zo duurzaam te zijn. Ze zijn zelfs minder duurzaam dan de benzine of de diesel die ze moeten vervangen. Brandstof met palmolie is zelfs drie keer zo vervuilend als gewone diesel.
Nog 3 redenen waarom bossen kappen voor biobrandstoffen slecht is:
Bij het verbranden van bomen komt CO2 in de lucht;
De bodem laat ook CO2 los, als er geen bomen meer op staan;
Een gekapt bos kan geen CO2 meer opnemen.
CO2 is een broeikasgas dat van nature overal in de lucht zit. Te veel CO2 in de lucht zorgt voor extra opwarming van de aarde. Wetenschappers noemen dit het ‘versterkte broeikaseffect’.
Duurzame palmolie bestaat niet
De Roundtable of Sustainable Palm Oil (RSPO) geldt sinds 2004 als een wereldwijde standaard voor duurzame palmolie. In 2015 zou 84% van de palmolie verwerkt in Nederlandse producten duurzaam zijn. De olie komt bijna volledig uit Indonesië en Maleisië, maar vanwege de handel in verschillende soorten certificaten is de precieze afkomst van palmolie meestal niet meer te traceren. Goed gecertificeerde olie vindt vaak niet de weg naar de markt, waardoor het certificeren financieel ontmoedigd wordt.
Door inmenging van de palmolieindustrie zijn de criteria van de RSPO zeer minimaal gebleven. Door de zelfregulerende structuur worden overtredingen vrijwel altijd door de vingers gezien. Zelden leidt een overtreding tot een schorsing, waardoor ‘duurzame’ palmolie niet gegarandeerd vrij is van illegale bosbranden en kinderarbeid.
Het keurmerk van de RSPO had een eerste stap moeten zijn naar echt duurzame olie, maar kan die ambities vanwege belangenverstrengeling vooralsnog niet waarmaken. Zolang er ongecontroleerd regenwoud blijft verdwijnen, is er geen sprake van duurzame productie. De RSPO moet ondersteund worden door middel van wetgeving, zodat juridische sancties opgelegd kunnen worden. Ook vinden ze dat de grote fabrikanten van levensmiddelen en verzorgingsproducten die veel palmolie afnemen, meer invloed kunnen uitoefenen door beter gecertificeerde palmolie te eisen.
https://www.zaailingen.com/palmolie-waarom-en-hoe-vermijden/
Wat in Frankrijk opvalt is dat de palmolie daar in de ban is gedaan. Op bijna alle pakjes bak en smeerboter staat Palmolievrij. Als alternatief wordt bijv. koolzaadolie of raapolie gebruikt. In Nederland is het zoeken naar boter zonder palmolie. Gevonden: boter van Bertolli.
Helaas, ook in Bertolli zit palmolie.
Hoi Hinke, dat wisten wij niet! Bedankt voor de tip 🙂
Een palmolie plantage gaat 25 jaar mee. Dan moet alles gekapt en verwerkt. Na een palmolieplantage is de bodem gedurende zeer lange jaren onbruikbaar voor landbouw. De bodem is totaal verwoest. Dus milieuvriendelijk is het zeker niet.
Grappig dat je dit artikel baseerd op een interview met Unilever (die juist erg veel belang heeft van palmolie) een massa consumtiebedrijf dat zich met name richt op commerciele producten.
De keerzijde en de impact van palmolie is zeer ingrijpend op het leefgebied van veel dieren maar ook op de mens. Zoals daar hele gebieden worden omgezet in palmolie velden is verre van duurzaam, wat voor commercieel label er ook word opgeplakt. Duurzaam betekent oa dat we de aarde niet uit putten, vraag jezelf nu eens af of in natuur het voorkomt dat er hele gebieden uitsluitend uit een soort plant/ boom bestaan, er is niets natuurlijks aan deze monocultuur. De variatie houd juist het leefgebied in stand van oa de Oerang Oetan en vele andere dieren en planten en beschermt tegen bodemerosie. Stel er komt een soort ziekte voor bij palmbomen die de oogst enorm aantast is er geen natuurlijk bariere die dit tegen houd ( denk eens aan de bosbranden in Carlifornie door de monocultuur) net zoiets als de mega kippenstallen.
Dat er nu zoveel mensen afhankelijk zijn van de palmolie komt omdat dat gecreeerd is, voorheen hadden die mensen andere dingen te doen voor hun levensonderhoud, maar omdat t massa geworden is gaan ze ook in de massa op, win/win voor de massa industrie.
Gewoon logisch nadenken en geen slim doordachtte, mooie in elkaar gezette, eenzijdig belichtte verhaaltjes van massa leveranciers geloven die juist belang hebben bij dit soort promotie.
waarheid als een koe!!!
“Als er met palmolie wordt gestopt, moet er nog veel meer grond worden gebruikt (en dus mogelijk regenwouden worden gekapt) om evenveel olie te leveren.” Dit snap ik niet. Hoezo moeten er meer regenwouden worden gekapt? Andere eetbare oliën groeien niet allemaal in een tropisch klimaat. Voor het gebruik van koolzaad olie of zonnebloem olie hoeft bijvoorbeeld geen regenwoud te worden gekapt. Jammer de problemen die palmolie met zich meebrengen hier worden gebagatelliseerd.
Dag Nina, Wij hebben de oplossing ook niet, maar het is ons wel duidelijk geworden dat stoppen met palmolie óók geen oplossing is. Wanneer 39% van de wereldwijde productie van eetbare olie afkomstig van de oliepalmen, en maar 7% van de landbouwgrond inneemt, krijgen we een heel groot probleem als we dit anders oplossen. We kunnen inderdaad niet tropische oliën verbouwen, maar om daar voldoende van te telen voor de enorme vraag, is heel veel land nodig wat er op dit moment niet is of voor andere doeleinden (zoals bio-industrie) wordt gebruikt. In die zin hangt alles weer met elkaar samen, en zou geen/minder vlees eten ook bij dit probleem het begin van een oplossing kunnen zijn. Tot die tijd moeten we ervoor vechten dat de palmolie die wereldwijd gebruikt wordt duurzaam verbouwd wordt… Groet! Isabel
Maar wacht even…. 39% van de wereldwijde productie van eetbare olie is afkomstig van palmolie. Dit vraagt “maar” 7% van de landbouwgrond.
Alsof dat enorm efficiënt zou zijn….. Máár, wereldwijd wordt 18% van de landbouwgrond gebruikt voor eetbare olie. Als 39% van die oppervlakte gebruikt wordt voor palmolie, dan kom je precies op 7% wereldwijd.
De suggestie dat palmolie veel efficiënter te telen zou zijn dan andere eetbare olie is dus onzin.
Beetje jammer dat mensen zich zo snel door percentages het bos in laten sturen. Palmbos in dit geval.
nog een aanvulling. Gebruikte website voor de 18% https://ourworldindata.org/land-use#land-use-by-crop
Die 39% iz van alle soorten olie. Die 7% over alle landbouwgrond. Dat is appels met peren vergelijken. Je zou dan moeten kijken percentage grond palmolie van alle grond die olie produceert. En dan alleen in de tropen bekeken.
Maar los daarvan zou palmolie moeten worden verboden. Is met die verzadigde vetten een grote bedreiging van de volksgezondheid.
Hi Hans,
Bedankt voor je opmerking. Zeker een mooie informatieve aanvulling!
Jeetje, wat een eenzijdig verhaal. Bijzonder hoor; een van de grootste producenten van producten met palmolie die vertelt over duurzaamheid. Unilever gebruikt die term vooral om daarmee een ‘groenere’ groep consumenten aan zich te binden. (De marketing afdeling zoekt altijd nieuwe manieren om de verkoopcijfers te verbeteren.)
Dat die duurzaamheid vooral op papier, in rapporten en op vage keurmerken bestaat, is kwalijk. Unilever is helaas een bedrijf zoals vele andere; uit op hogere verkoopcijfers, meer winst en meer afzetmarkt. Hoogstens giet Unilever er een wat groener sausje over, gebruikt de media en vegetarische blogs 🙁 om ook de groene consument te beinvloeden en gaat vooral door met winstoptimalisatie en wat er ook nodig is om de aandeelhouders te pleasen.
Waar wij naar mijn idee voor moeten gaan is voor het behoud van mens, dier en natuur. Niet voor het pakje Knorr Wereldgerechten of wasmiddel van Unilever. Is het normaal dat we de productie van (veel van) dat soort producten aanleiding laten zijn voor de grootschalige kap van tropische regenwouden? Dat we ‘oh en ah’ roepen bij het zien van apen die door boskap hun leefgebied zijn kwijtgeraakt, maar wel onze karretjes volgooien met onzinproducten vol palmolie?
Iedereen moet zelf zijn afwegingen in het leven maken. Maar informeer jezelf breed, lees jezelf in, en wees kritisch, want op de meest verassende plekken, zo blijkt, wordt geprobeerd je te beïnvloeden. Opdat je die ‘brave consument’ blijft, en zwijgt. Er zijn maar weinig bedrijven die zitten te wachten op bewuste mensen die kritische keuzes maken die beter zijn voor mens, dier en milieu. Omdat dat ook vaak betekent: minder kopen. En daarmee vergroot Unilever haar marktaandeel niet.
Dank voor je kritische en uitgebreide reactie Wassmo. Het behoud van mens, dier en milieu is inderdaad iets waar ik volledig achtersta en waar vanuit de hele maatschappij veel meer aandacht voor zou moeten zijn. Palmolie is en blijft een ongelofelijk lastig verhaal, hier heb ik ook zojuist met MilieuDefensie over gesproken. We kunnen bijvoorbeeld niet tropische oliën verbouwen (zelfs in Nederland), maar om daar voldoende van te telen voor de enorme vraag, is heel veel land nodig wat er op dit moment niet is of voor andere doeleinden (zoals bio-industrie) wordt gebruikt. In die zin hangt alles weer met elkaar samen, en zou geen/minder vlees eten ook bij dit probleem het begin van een oplossing kunnen zijn. Groet! Isabel
wat mij ook opvalt dat je iedere keer voor Unilever gaat, en die gaat echt niet voor duurzaam Isabel, dus ik hoop dat je iets meer wakker word en niet voor het geld gaat met dat gesponser.
Net als een eerdere verhaal over plantaardig….er was niets plantaardig aan. Gelukkig zijn er consumenten die wakkerder worden waardoor het alweer uit de schappen is.
Unilever weet zijn woorden altijd goed te kiezen, maar het is zeker niet de waarheid, het is hun waarheid omdat zij deze waarheid nodig hebben, voor de verkoop!
Groet Mirjam
Ik vind het vooral vaak lastig te bepalen welke keurmerken nou waarvoor staan en of ze echt zijn of niet. Daarom hecht ik er ook weinig waarde aan.