Typisch Zweedse kookgewoonten
Isabel Brummer

Typisch Zweedse kookgewoonten

dinsdag 28 juni 2016
Zweden, waar ik vandaan kom, is een lang uitgestrekt land met veel culinaire specialiteiten. In het warme zuiden wordt de vruchtbare grond door de eeuwen heen gebruikt om het hele jaar door groenten te verbouwen. In het koudere noorden eet men traditioneel juist wat in de bossen te vinden is, zoals de vele soorten wild. In iedere omgeving kennen ze hun eigen culinaire tradities, maar is er overal een  duidelijke voorkeur voor pure ingrediënten uit de natuur. Het nieuwe koken in Zweden is een mengeling van traditie, duurzame en gezonde producten, de nieuwste inzichten op het gebied van bereiding én invloeden uit de rest van de wereld. Een erg culinair land dus! Wat de gewoontes van de Zweden in de keuken precies zijn, ga ik je uitleggen.

Ingrediënten
De ingrediënten verschillen per regio. Afhankelijk van hoe noordelijker je in Zweden bent, vind je verschillend gebruik van ingrediënten. Zo groeien er in het zuiden gemakkelijk groene asperges, maar voor die gele kruipbramen moet je een heel eind hoger zijn. Met kruiden zijn er veel meer gelijke gewoonten in noord- en zuid-Zweden. Mierikswortel, dille, Ättika (een soort azijn), saffraan, kaneel, kruidnagel, gedroogde gember en kardemom zijn kruiden die je in heel Zweden in de keuken tegenkomt. Ze worden niet alleen gebruikt in hartige gerechten, maar ook in gebak en koekjes.

Eetgewoonten
Ondanks dat Zweden per gebied verschillend eten, zijn er een aantal gerechten die iedereen al generaties lang eet.  Zo vier je geen kerst zonder gemarineerde haring, geen midzomer zonder aardbeientaart en koffie wordt veel lekkerder met kaneelbroodjes. Voor het Luciafeest, het feest van het licht in de winter, eet heel Zweden saffraan broodjes als ontbijt. En de Zweedse balletjes, beroemd geworden door een meubelwarenhuis, worden in heel Zweden gegeten (maar dan wel in de originele versie). Die zijn overigens ook vegetarisch te maken!

Het nieuwe koken
In 2004 hebben een aantal beroemde Scandinavische koks allerlei standaardzaken rond de Scandinavische keuken vastgelegd in een manifest. Daarbij werden afspraken gemaakt over puurheid, seizoensingrediënten, duurzaamheid, gezondheid, ethiek en kwaliteit. Sindsdien zijn er uit die Scandinavische standaard grote restaurants voortgekomen, zoals het bekende Noma in Kopenhagen en Fäviken in Zweden. Die restaurantstandaard is inmiddels ook te vinden in de thuiskeuken. De Zweden hebben respect voor die seizoenen, die ook een populair onderwerp zijn in de magazines en kookboeken.

Groenten in de hoofdrol
Daarnaast wordt in het Nordic Kitchen Manifesto ook rekening gehouden met het welzijn en het duurzaam houden van dieren. Hierdoor zijn de menu’s in de restaurants behoorlijk veranderd. Waar vlees en vis vroeger de hoofdrol speelden op het bord, is dat nu totaal anders. Nu is deze hoofdrol voor groenten. De interesse van de Zweden in gezondheid, sport en natuur maken het logisch om groen te eten. Je ziet die verandering overal van supermarkt tot restaurants en schoolkantines, die bijvoorbeeld elke dag een warme maaltijd serveren aan alle schoolkinderen. Een ontwikkeling die wij graag zien!

Kooktechnieken
Oude kooktechnieken zoals pekelen, fermenteren, inmaken en roken zijn erg hot in Zweden. Ze geven een gevoel van roots, die doen denken aan de smaken die geworteld zijn in de Zweedse keuken. Net zoals in de rest van de wereld: hoe sneller alles gaat en hoe meer dingen veranderen, hoe meer we terug gaan naar onze wortels en tradities. Het nemen van de tijd om te fermenteren of in te maken is een luxe die je jezelf kan gunnen, maar die ook zeer gewaardeerd wordt als je een Zweedse maaltijd op tafel zet. Ditzelfde geldt voor slowcooking, een andere populaire techniek van koken.Vroeger werden deze technieken vooral gebruikt om vlees en vis te conserveren.

Gezonder koken
Tegenwoordig zie je dat ze gebruikt worden om de oude smaken opnieuw te creëren, maar dan op een gezonde manier. Zo wordt de gemarineerde haring nu vaak vervangen door aubergine en voor gerookte zalm kun je wortel of tofu gebruiken. Zuurdesembrood, gemaakt met gefermenteerd deeg is tegenwoordig in iedere bakkerij te krijgen. Een ander voorbeeld is inmaken. Dit werd vroeger vooral gedaan met groenten, fruit en bessen waarbij suiker, zout en zuur als conserveringsmiddelen werden gebruikt. Hoe bewuster mensen worden, des de meer willen ze zo puur mogelijk eten. Door zelf in te maken kunnen ze zelf de hoeveelheid suiker bepalen en E-nummers eruit laten.

Op culinair vlak is Zweden goed bezig! Heb jij ervaringen met de Zweedse keuken die je graag met ons wil delen? Laat het ons weten in een reactie op de website of een berichtje via Facebook, Instagram of Twitter. Wij zijn benieuwd!

3 Reacties

Ik ben in Zweden en wilde elke dag Zweeds eten, maar zonder veel vis of vlees. Ik vind echter heel weinig Zweedse Vega-recepten. 3 om precies te zijn, dillkött, smörgåstaart en de Zweedse balletjes. Enig idee waar ik meer kan vinden?

12:13 19 januari 2024

Hi Patricia, Wij zijn zelf ook niet heel bekend in de Zweedse keuken. Zijn er geen makkelijke vervangingen te maken? Liefs, Karlijn

12:13 19 januari 2024

Leuk artikel! Zweden is voor mij een prachtig vakantieland. En één van de leukste eet/drink gewoontes daar vind ik de fika: koffie drinken mét wat lekkers erbij, en gezellig bijpraten. Als dat geen goede gewoonte is!

12:13 19 januari 2024

Interessant om te lezen. Misschien een idee om ook eens zo'n artikel over andere landen te schrijven?

12:13 19 januari 2024

Een reactie geven

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met een *.