Ayurveda: dineren per dosha
Sylvia Kuperus

Ayurveda: dineren per dosha

donderdag 10 april 2014
Na alle informatie over Ayurveda en de drie verschillende dosha’s Vata, Pitta en Kapha met hun voeding- en leefstijladviezen, ga ik nu concreter in op de vraag: hoe kan ik mijn eetpatroon afstemmen op mijn dosha? Door voorbeeldrecepten voor ontbijt, lunch en diner laat ik zien hoe je door middel van een maaltijd en het gebruik van kruiden je constitutie weer in evenwicht brengt. We eindigen met de avondmaaltijd en een hele speciale agni-booster!

Diner: algemeen
Volgens de Ayurveda is het universum onlosmakelijk verbonden met jouw leefstijl en jouw omgeving. Het universum in de zin van tijd en leven heeft dus ook invloed op de drie dosha’s en hun energieën. Volgens Ayurveda zijn de seizoenen en dagritmes als volgt verdeeld:

  • Vata: de energie van Vata is het meest actief van 3.00-7.00 en van 15.00-19.00 uur. Daarnaast verhoogt Vata bij iedereen in de herfst en vroege winter (15 september- 31 december).

  • Pitta: de energie van Pitta is het meest actief van 11.00-15.00 en van 23.00-3.00 uur. Daarnaast verhoogt Pitta bij iedereen laat in het voorjaar en in de zomer (15 april-15 september).

  • Kapha: de energie van Kapha is het meest actief van 7.00-11.00 en van 19.00-23.00 uur. Daarnaast verhoogt Kapha bij iedereen in de late winter en het vroege voorjaar (1 januari – 15 april).


Je kunt hier zien dat de maximale activiteit van Kapha ondermeer ’s avonds van ongeveer 18.30-23.00 uur is. Dat betekent voor het diner voor alle dosha’s dat hoe later je eet hoe langzamer en lastiger het te verteren is. We kennen allemaal het lekker laat en lang uit eten gaan of aan tafel zitten en met een volle buik naar bed. Je slaapt niet lekker, je systeem is bezig met verteren, terwijl het eigenlijk de tijd van Pitta wordt (na 23.00 uur) en er ruimte zou moeten zijn om indrukken en emoties te verwerken. Je kunt jezelf bij het diner enorm helpen door:

  • Niet te laat te eten.

  • Niet teveel te eten. Ayurveda heeft als stelregel: als je een kommetje maakt van je twee handen is de maaltijd die daarin past voldoende voor je. Dat betekent dat we vaak teveel eten!

  • Neem voor het eten een Agni-boost, dit verhoogt je spijsvertering! (Zie recept verderop.)

  • Drink tijdens het eten met hele kleine slokjes warme gemberthee.

  • Kruiden helpen om veel maaltijden beter verteerbaar te maken.

  • Ook over de combinatie van eten valt nog iets te zeggen: volgens Ayurveda moeten we namelijk goed opletten welk voedsel we combineren!


Verkeerde voedselcombinaties
Volgens Ayurveda kan voedsel prima zijn als we het apart eten, maar in bepaalde combinaties kan het zelfs slecht zijn voor ons. Het kan je spijsverteringsvuur (agni) aantasten, waardoor de enzymen die voor de vertering zorgen niet meer optimaal werken. Daardoor kan er onverteerd voedsel (ama) ontstaan en dat leidt tot verstopping van de kanaaltjes. Een onjuiste voedselcombinatie ontstaat wanneer twee of meer voedselsoorten ongeveer tegelijkertijd in het verteringssysteem terechtkomen terwijl ze een verschillend verteringsproces hebben. Zo zitten ze elkaar in de weg en dat zorgt voor onrust.

Een aantal onjuiste combinaties volgens Ayurveda:

  • Melk niet combineren met vlees, vis, zuur fruit, eieren, brood.

  • Nachtschaden (tomaat, aardappel, aubergine) niet combineren met melk of yoghurt.

  • Citroen niet combineren met yoghurt, komkommers, melk of tomaat.

  • Fruit (en vooral meloen!) nooit combineren. Eet dit altijd alleen en bij een maaltijd als eerste.

  • IJskoud water nooit combineren, je blust daarmee letterlijk je vuurtje terwijl je lichaam bezig is met een proces om je eten maximaal te gaan verteren.


Dineren per dosha

  • Vata: voor een Vata is regelmaat ook tijdens het diner heel belangrijk. Probeer elke dag op hetzelfde tijdstip te eten en eet een gemiddelde avondmaaltijd. Kies liever voor wat meer kleinere porties over de dag in plaats van in één keer een grote maaltijd.

  • Pitta: met zijn goede spijsvertering mag een Pitta ook een goede avondmaaltijd. Niet te veel natuurlijk en niet te vet of gefrituurd.

  • Kapha: helaas verteert een Kapha het traagst en komt het snelst aan in gewicht. Het is daarom belangrijk dat er ’s avonds een kleine, lichte maaltijd genomen wordt.


Ayurvedische diner-ideeën
Voor alle drie de dosha’s is een agni-booster voor de avondmaaltijd een enorme hulp om het spijsverteringsvuur te starten en het diner goed te verteren. Het recept is erg eenvoudig:

Meng 1 theelepel honing, een kneepje citroensap en een snufje zout. Doop daar een klein, dun plakje verse gember in en eet dit, goed kauwend, voorafgaand aan de maaltijd.

Dinerrecepten per dosha
Hieronder staan een aantal avondmaaltijden afgestemd op de drie dosha’s. Je begrijpt dat als je gaat variëren met andere soorten fruit, kruiden of meelsoorten je deze verschillende recepten ook kunt gaan gebruiken voor andere constituties. Experimenteer en varieer dus zo veel je wilt!

Vata: venkelsoep
Pitta: bloemkoolschotel
Kapha: Sambarsoep (toor-dahl)


Meer Ayurvedische dinerinspiratie
Meer dinerinspiratie? Dat kan! Enkele van deze recepten zijn van Rada Meursing, bij wie ondermeer Ayurvedische kookworkshops en cursussen gegeven worden. Kijk op www.kookstudio.net voor extra informatie en meer Ayurvedische recepten.

Door gastblogger Sylvia Kuperus
www.agnifabriek.nl

0 Reacties

Een reactie geven

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met een *.