Na alle informatie over Ayurveda en de drie verschillende dosha’s Vata, Pitta en Kapha met hun voeding- en leefstijladviezen, ga ik nu concreter in op de vraag: hoe kan ik mijn eetpatroon afstemmen op mijn dosha? Door voorbeeldrecepten voor ontbijt, lunch en diner laat ik zien hoe je door middel van een maaltijd en het gebruik van kruiden je constitutie weer in evenwicht brengt. We beginnen bij het ontbijt!
Ontbijt: algemeen
In het algemeen is de volgende regel belangrijk: Neem de tijd om rustig te eten. Als je daar de tijd niet voor hebt, zorg er dan voor dat je een kwartiertje vroeger opstaat. Je zult merken dat na zo’n relaxed begin het verdere verloop van de dag heerlijk is. Vooral nu het voorjaar is begonnen en de vogels al vroeg beginnen te fluiten, is de vroege ochtend de mooiste, meest sattvische tijd van de dag. Een andere belangrijke regel is: eet nooit als de vorige maaltijd nog niet volledig verteerd is. Na een late, zware avondmaaltijd heb je vaak de volgende ochtend nog niet alles verteerd. Je hebt dan vaak nog geen trek. Eet dan ook niet. Wel kun je wat drinken en later op de ochtend tijdens een pauze wat lichts eten, zoals wat fruit of een cracker. Natuurlijk is een goede, volledige lunch op dit soort dagen wel wenselijk.
Ontbijten per dosha
Vata: voor Vata is regelmaat erg belangrijk. Eet daarom indien mogelijk elke dag op hetzelfde vaste tijdstip. De snelle en bewegende kwaliteiten van Vata zorgen voor onregelmatigheid. Door je maaltijden op een vast tijdstip te gebruiken, krijg je regelmaat krijgt in dit patroon. Een Vata kan doorgaans een gemiddeld ontbijt nemen en later op de ochtend een tussendoortje, zoals fruit, een handje amandelen of een paar dadels.
Pita: voor Pita is het wenselijk om goed te ontbijten, de spijsvertering werkt sterk bij een Pitta en hij verbrandt dus goed. Ook een Pitta kan, als hij/zij dat wil, een tussendoortje nemen rond half elf/elf uur. Dit zorgt ervoor dat je genoeg energie hebt en makkelijk door kunt tot half één/één uur.
Kapha: voor Kapha ligt het wat anders. De Kapha-tijd begint bij zonsopgang, daarom is rond 7.00 uur de spijsvertering lager. Dit maakt een ontbijt niet echt noodzakelijk. Bij deze personen gaat alles wat rustiger, daarom moeten ze pas gaan eten als ze echt trek hebben. Dat is vaak in de loop van de ochtend. Fruit tussen 10.00-11.00 is wel aan te bevelen, en dan rond 13.00 uur een gewone, gemiddelde lunch.
Ontbijt-ideeën
Brood met beleg: Als ontbijt geldt voor alle drie de dosha’s: neem geen witbrood, maar kies volkoren- of zuurdesem brood. Verder roggebrood, volkoren knäckebröd of toast. Alle graan- en meelproducten moeten bij voorkeur volkoren zijn: met kern en vezel. Gebruik biologische roomboter als je boter wilt gebruiken. Neem als beleg fenegriek- of komijnkaas, honing, notenpasta, ei (2 à 3 per week), jam zonder kleurstoffen en conserveringsmiddelen. Of ga voor plakjes appel, radijs, tomaat en komkommer, met een beetje verse kiemen. Deze bevatten veel anti-oxidanten.
Granenpap: met de juiste aanpassingen is pap als ontbijt geschikt voor alle drie de dosha’s. Wanneer je havermoutpap met volle melk eet en je voegt er verwarmende kaneel, gember, kardemom en wat amandelen toe is het een perfect ontbijt voor Vata. Maak je deze pap met gerst, spelt of kamut en laat je de verwarmende kruiden (behalve de gember) eruit dan werkt het verkoelend en spijsverteringsbevorderend en is het goed voor Pitta. Voor Kapha neem je niet de
verzwarende havermoutpap maar gebruik je quinoa, boekweit of amarant, granen die Kapha verlagen, en juist weer wel verwarmende kruiden zoals gember, ajwain, kaneel en kardamom. Gebruik voor Kapha bovendien melk verdund met water 1:1, zo wordt de melk lichter maar gebruik je nog wel de volledige voedingsstoffen.
Muesli: een heerlijk begin van de dag is natuurlijk ook een zelf samengestelde muesli. Toch moet je in de Ayurveda met muesli een beetje opletten. Voor Kapha is de droge, lichte muesli een goede keuze, maar voor Vata moet de muesli geweld zijn in wat lauwwarm water. Voor Pitta en Kapha werkt yoghurt bovendien verhogend en verwarmend dankzij de zure smaak en kan constipatie en ama (onverteerde voedselrestjes) veroorzaken. Daarom wordt geadviseerd om te kiezen voor zachte biogarde yoghurt en deze idealiter 1:1 te verdunnen met water. Vervolgens kan je 
de drank – afgestemd op je dosha – weer zoeten en kruiden met bijvoorbeeld gember, kardemom, kaneel, kokosbloesemsuiker, rozenwater en honing. Zo kan muesli met wat aanpassingen voor iedere dosha geschikt zijn als ontbijt.
Ontbijtrecepten per dosha
Hieronder staan nog wat ontbijtrecepten afgestemd op de drie dosha’s. Je begrijpt dat als je gaat variëren met andere soorten fruit, kruiden of meelsoorten je deze verschillende recepten ook kunt gaan gebruiken voor andere constituties. Experimenteer en varieer dus zo veel je wilt!
- Vata: rijst-ontbijt Kheer
- Pitta: flensjes met appel-vijgen-moes
- Kapha: fruitsalade met honing-gember dressing
Meer Ayurvedische ontbijtinspiratie
Meer ontbijtinspiratie? Dat kan! Enkele van deze recepten zijn van Rada Meursing, bij wie ondermeer Ayurvedische kookworkshops en cursussen gegeven worden. Kijk op www.kookstudio.net voor extra informatie en meer Ayurvedische recepten.
Door gastblogger Sylvia Kuperus
www.agnifabriek.nl
Based on 2 Review(s)
Hey Silvia,
Een van de artikelen gaf aan dat fruit beter niet gecombineerd kan worden. Wordt daarmee ook bedoeld verschillende fruitsoorten niet met elkaar? Of alleen geen fruit met andere groepen.
In de ontbijt-ideeën staat als optie brood met plakjes appel, tomaat en kiemen, en ik zie op een van de foto’s ook banaan met pecannoten en cranberries. Dit zijn dus wel combinaties met fruit en andere groepen..
Ook las ik dat je absoluut niet moet eten wanneer de vorige maaltijd nog niet helemaal verteerd is, maar een stuk verderop lees ik: ‘Ook een Pitta kan, wanneer er behoefte aan is, een tussendoortje nemen rond 10.30-11.00 uur. Dan blijft het kacheltje goed branden en kun je makkelijk door tot 12.30-13.00 uur.’
Zou je deze dingen kunnen verhelderen? 🙂 Alvast bedankt!
Groetjes,
Aukelien
Brood met appel? In Ayurveda geven ze juist aan appel met deze koolhydraat te vermijden. Juist een appel min een half uur eerder eten dan de boterham…….
Hey Silvia,
Een van de artikelen gaf aan dat fruit beter niet gecombineerd kan worden. Wordt daarmee ook bedoeld verschillende fruitsoorten niet met elkaar? Of alleen geen fruit met andere groepen.
In de ontbijt-ideeën staat als optie brood met plakjes appel, tomaat en kiemen, en ik zie op een van de foto’s ook banaan met pecannoten en cranberries. Dit zijn dus wel combinaties met fruit en andere groepen.. Ik ben benieuwd hoe dit zit!
Ik hoor graag van je 🙂
Groetjes,
Aukelien
Dankjewel!
Ik ben een Pita/ Vata type en heb een gluten intolerantie, spelt wordt dan wel goed verdragen, maar als je pita Vata type bent mag je geen spelt. Ik wil heel graag weten waarom niet. Glutenvrije producten bevatten vaak rijst wat heel veel Arsenicum bevat en niet echt wordt aanbevolen. Ik heb ook een histamine intolerantie Wel lastig om een Ayurvedisch.
Kan het veel kwaad dat ik toch zuurdesembrood eet.
Ik hoop op een reactie.
Vriendelijke groetjes:
Kitty van Wijk.
Dag Kitty,
Bij mij is het niet bekend dat een Pitta-Vata type geen spelt mag gebruiken. Op diverse sites staan veel glutenvrije producten en omdat ik mij met Ayurveda, voeding en leefstijl bezig houd viel mijn oog op boekweit, quinoa, rijst, amarant, rijstwafels, en nog veel meer. Hiermee kun je ook diverse recepten maken en met gebruik van kruiden je eigen constitutie balanceren.
Het is de kunst om veel gevarieerd proberen te eten. Veel succes !
Sylvia Kuperus
Het artikel maakt mij nieuwsgierig
Dag Jopie! Leuk om te horen. Bij interesse of vragen kan je altijd contact opnemen met gastblogger Sylvia van de Agnifabriek.
Hallo, en hoe weet ik welk type ik ben ?
hartelijke groet,
ann
Dag Ann, in de eerdere Ayurveda artikelen staat een omschrijving voor de verschillende doshas. Als je het echt wil weten met toelichting raad ik je aan om een consult bij Sylvia aan te vragen 🙂 hartelijke groet, Isabel